کاوش موضوع بینه

بیّنه که با نام‌های لم یکن، اهل الکتاب، منفکّین و قیّمه نیز شناخته می‌شود، نود و هشتمین سوره قرآن است. تعداد آیاتش را در نزد بصریان ۹ آیه و در نزد سایر قراء ۸ آیه گزارش کرده‌اند. در مکی یا مدنی بودن سوره در میان مفسران اختلاف است، ولی احتمال مدنی بودن آن به جهت سیاق آیات نزدیک‌تر است. این سوره از ۹۴ واژه و ۳۹۹ حرف تشکیل شده‌است. بینه، نود و هشتمین سوره از سوره‌های قرآن است که در ترتیب سوره‌های مصحف عثمانی پیش از سوره «زلزال» و بعد از سوره «قدر» قرار گرفته‌است. بر اساس گزارش ابن‌عباس در خصوص ترتیب نزول سوره‌ها، بینه یکصدمین سوره قرآن است و پیش از سوره طلاق و پس از سوره حشر نازل شده‌است. نزول سوره بینه را در سال سوم یا چهارم هجری و پیش از غزوه بنی‌نضیر گزارش کرده‌اند. در منابع اسباب النزول، برای نزول سوره بیّنه علتی را گزارش نکرده‌اند. تنها در کتاب‌های تفسیری اهل سنت و شیعه در مورد آیه هفتم آن روایاتی نقل شده‌است که از نزول آیه در شأن علی بن ابی‌طالب و شیعیان او حکایت دارد. طبری، حاکم حسکانی و سیوطی از مفسران اهل سنت و بحرانی مفسر شیعی این روایات را گزارش کرده‌اند. کلمه بیّنه در این سوره به معنای حجت و دلیل آشکار است و اکثر مفسران سنی و شیعه مصداق بیّنه را وجود محمد می‌دانند. سوره بینه با معرفی دو دسته از کفار آغاز می‌شود. گروهی از آنان اهل کتاب‌اند که منظور پیروان ادیان پیش از اسلام یعنی یهودیت و مسیحیت است و گروه دوم مشرکین عرب که برای خداوند شریک قائل بودند و بت می‌پرستیدند. همچنین در این سوره به جهانی بودن رسالت محمد اشاره شده‌است که به باور مسلمانان و آموزه‌های قرآنی در کتاب‌های آسمانی پیشین (تورات و انجیل) از آن خبر داده شده بود. اهل کتاب پیش از آمدن محمد، در انتظار پیامبر موعود به سر می‌بردند اما با اعلام رسالت پیامبر اسلام گروهی از آنان برای حفظ منافع خودشان از محمد رویگردان شدند. در بخش دیگری از سوره دو دسته از انسان‌ها با عنوان «شر البریّه» و «خیر البریّه» معرفی می‌شوند که از موضع‌گیری اهل کتاب و مشرکین در برابر اسلام خبر می‌دهد. این سوره با ذکر پاداش‌ها و نعمت‌های جاودان جهان آخرت که برای مؤمنان سعادتمند فراهم شده‌است، به پایان می‌رسد. در منابع شیعه و سنی از ابی الدرداء در فضیلت قرائت سوره بینه از پیامبر اسلام منقول است که اگر مردم می‌دانستند در سوره «لم یکن» چه اثر و فایده‌ای هست، خانواده و اموال خود را رها می‌کردند و به آموزش آن روی می‌آوردند. بنا به گزارش روایتی که به فضیلت قرائت سوره بینه اختصاص دارد؛ خواننده این سوره دچار شرک نمی‌گردد و در دین محمد ثابت قدم و محکم می‌ماند و در قیامت مؤمن محشور می‌شود. به نقل از محمد گزارش شده‌است که وقتی خداوند قرائت این سوره را می‌شنود؛ می‌گوید به بنده من بشارت دهید که به عزت و جلالم سوگند، احوال تو را در دنیا و آخرت فراموش نمی‌کنم و چنان بهشت را برای تو فراهم می‌کنم که راضی شوی.... بیشتر در ویکی پدیا